فقه و حقوق اسلامی|نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره ی امورموضوعی و حکمی در دادرسی مدنی

نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره ی امورموضوعی و حکمی در دادرسی مدنی شناسه محصول :56677 موضوع : فقه و حقوق اسلامی فرمت اصلی فایل : docx تعداد صفحات : 239 تعداد بازدید : 369 حجم فایل: 0.61328125 مگابایت

دانلود

نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره ی امورموضوعی و حکمی در دادرسی مدنی   تحول نظام­های حقوقی مدرن نشان می­دهد که بخش اعظم تلاشها در عرصه­ی دادرسی، آفرینش نظامی عادلانه و حقیقت مدار بوده است. رسیدن به این مطلوب، نیازمند طراحی شیوه­ای دقیق و جامع از فرآیند دادرسی است که در آن هر یک از بازیگران دعوا، یعنی دادرس و اصحاب دعوا از امکاناتی برابر برای رسیدن به رأی برخوردارند. در این جهان­بینی حقوقی، فرآیند دادرسی، یک نزاع برای پیروزی نیست، بلکه عرصه­ی گسترده­ای است که همکاری توأم با حسن نیت دادرس و اصحاب دعوا را می­طلبد. در این میان، هدف این اثر توجه به بخشی از فرآیند دادرسی، یعنی امور موضوعی و حکمی است و در آن سعی شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور موضوعی و حکمی چیست؟ مشاهده­ی قوانین، اصول حاکم بر فرآیند دادرسی و دکترین حقوقی نشان می­دهد که در حوزه­ی امور موضوعی و امور حکمی، توزیع نقشها تا حد زیادی متعادل است؛ هرچند برتری­هایی وجود دارد و این برتری در زمینه­ی امور موضوعی متعلق به اصحاب دعوا و در زمینه­ی امور حکمی متعلق به دادرس است؛ اما این تفوق نسبی سبب نمی­شود که نقش دادرس در اداره­ی امور موضوعی و نقش اصحاب دعوا در اداره­ی امور حکمی نقشی منفعل و کم اهمیت باشد. کلید واژگان : امور موضوعی، امور حکمی، اصل تعاون، اصل تغییرناپذیری دعوا.   فهرست مطالب   فصل اول :  مقدمه   مبحث اول– دادرسی مدنی و عناصر آن …………………………………………………………………………. 6 گفتار اول – مفهوم دادرسی مدنی و عناصر آن………………………………………………………… 6 بند اول – مفهوم دادرسی مدنی……………………………………………………………………………… 6 بند دوم – عناصر دادرسی مدنی  …………………………………………………………………………. 8 الف- طرفین دادرسی مدنی ……………………………………………………………………………. 9 ب- دادرس ………………………………………………………………………………………………………. 9 ج- موضوع دادرسی مدنی ………………………………………………………………………………. 10  گفتار دوم – رابطه­ی میان عناصر دادرسی مدنی ………………………………………………….. 11 مبحث دوم – امور موضوعی …………………………………………………………………………………………….. 16 گفتار اول – مفهوم امور موضوعی ……………………………………………………………………………… 20 گفتار دوم – انواع امور موضوعی  ……………………………………………………………………………… 24 الف – امور موضوعی اصلی ……………………………………………………………………………… 24 1-وقایع اولیه و وقایع نهایی ………………………………………………………………………… 25 2-وقایع مادی و وقایع اعتباری  ………………………………………………………………….. 27 ب- امور موضوعی تبعی ………………………………………………………………………………….. 28 1-امور موضوعی تبعی اثباتی ……………………………………………………………………… 29 2-امور موضوعی تبعی تفسیری ………………………………………………………………….. 29 مبحث سوم- امور حکمی  ……………………………………………………………………………………………….. 30 مبحث چهارم – تمایز امور موضوعی از امور حکمی ……………………………………………………… 33 گفتار اول – معیارهای تفکیک امور موضوعی از امور حکمی  ……………………………….. 35 بند اول– معیارهای تفکیک امور موضوعی از امور حکمی از منظر حقوق…………. 35 الف- نظریه­ی پاسخ به طرق متعدد ……………………………………………………………….. 36 ب-نظریه­ی واژگان متداول……………………………………………………………………………….. 36 ج- نظریه­ی منطقی نوع استنباط …………………………………………………………………… 37 د- سایر نظریات ……………………………………………………………………………………………….. 39 ه – نظریه­ی منتخب ……………………………………………………………………………………….. 40 بند دوم- معیار تفکیک امور موضوعی از امور حکمی از منظر فقه ……………………. 41 گفتار دوم – مصادیق مشتبه امور موضوعی و امورحکمی……………………………………….. 41 الف- سبب دعوا ……………………………………………………………………………………………….. 42 ب- توصیف ………………………………………………………………………………………………………. 44 ج-  دلالت دلیل ………………………………………………………………………………………………. 46 1-ارائه­ی دلیل ……………………………………………………………………………………………… 47 2-پذیرش دلیل ……………………………………………………………………………………………. 47 3-بررسی ارتباط دلیل …………………………………………………………………………………. 47 4-ارزیابی دلیل …………………………………………………………………………………………….. 48 5-تفسیر دلیل ………………………………………………………………………………………………. 49 6-توصیف دلیل ……………………………………………………………………………………………. 50 7-رسیدگی به دلیل  …………………………………………………………………………………… 51 ج- عرف، قوانین خارجی و قواعد مربوط به احوال شخصیه­ی سایر مذاهب 51 گفتار سوم – تمایز امور موضوعی از امور حکمی در دیوان عالی کشور…………………. 52 فصل دوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور موضوعی  مبحث اول – نقش دادرس و اصحاب دعوا در ارائه­ی امور موضوعی ……………………………. 63 گفتار اول- نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی امور موضوعی ………………………………………….. 64 الف –حق و تکلیف اصحاب دعوا در ارائه امور موضوعی ……………………………… 64 ب – شرایط امور موضوعی ……………………………………………………………………………… 75 گفتار دوم – نقش دادرس در ارائه­ی امور موضوعی  ……………………………………………….. 77 الف – موضوعات ناگهانی…………………………………………………………………………………… 79 1-احراز تقصیر زیاندیده و تقسیم مسئولیت……………………………………………….. 81 2-تعیین ماهیت و قلمرو تعهدات طرفین قرارداد………………………………………. 81 3-احراز ناتوانی مدیون………………………………………………………………………………….. 85 4-تعیین سبب بطلان عقد …………………………………………………………………………. 86 ب- خواسته­ی ضمنی ……………………………………………………………………………………… 87 مبحث دوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اثبات امور موضوعی …………………………….. 89 گفتار اول – نقش اصحاب دعوا در اثبات امور موضوعی …………………………………………. 90 بند نخست – نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی دلیل ………………………………………………… 90 الف – قاعده­ی البینه علی المدعی…………………………………………………………………. 90  1– تعیین مفهوم مدعی در قاعده­ی البینه علی المدعی ……………………….. 91 2-  اجرای قاعده­ی­ البینه علی المدعی در برخی مصادیق خاص …………… 98 ب- رعایت اصل صداقت و حسن نیت در ارائه دلیل…………………………………….. 102 ج-  افشای دلیل ………………………………………………………………………………………………. بند دوم – نقش اصحاب دعوا در اداره­ی دلیل………………………………………………………. 110 گفتار دوم – نقش دادرس در اثبات امور موضوعی …………………………………………………. 112 بند نخست- نقش دادرس در ارائه­ی دلیل ……………………………………………………………. 112 الف – نقش دادرس در تمسک به ترتیبات تحقیقی …………………………………….. 112 ب- علم قاضی …………………………………………………………………………………………………. 120 بند دوم- نقش دادرس در اداره­ی دلیل ………………………………………………………………… 125 الف- نقش دادرس در احراز شرایط  قانونی دلیل …………………………………………. 125 ب-نقش دادرس در احراز عنصر ارتباط …………………………………………………………. 126 ج-نقش دادرس در تفسیر و توصیف دلیل ……………………………………………………. 127 د-نقش دادرس در ارزیابی دلیل …………………………………………………………………….. 128 ه- نقش دادرس در رسیدگی به دلیل ……………………………………………………………. 135 مبحث سوم- نقش دادرس و اصحاب دعوا در تغییر امور موضوعی ……………………………… 137 گفتار اول – نقش اصحاب دعوا در تغییر امور موضوعی ………………………………………….. 137 بند نخست – تغییر در حیطه­ی استثنائات وارد بر اصل تغییرناپذیری دعوا ……… 139 الف – تغییر خواسته  ………………………………………………………………………………………. 140 ب-تغییر نحوه­ی دعوا ……………………………………………………………………………………… 144 ج-تغییر ادعا در مرحله­ی تجدیدنظر ……………………………………………………………… 147 1-تغییر عین مال به قیمت آن و بالعکس …………………………………………………. 147 2-تغییر عنوان خواسته ……………………………………………………………………………….. 148 3-افزایش ادعا در قالب مطالبه­ی دیون حال شده …………………………………….. 148  بند دوم – تغییر در چارچوب خواسته­ی تثبیت شده­ی دعوا ……………………………. 148 گفتار دوم – نقش دادرس در تغییر امور موضوعی ………………………………………………….. 152 الف – اصلاح قرارداد ……………………………………………………………………………………….. 154 1-تعدیل قرارداد در نتیجه­ی حوادث پیش بینی نشده ……………………………. 158 2-تعدیل قرارداد با حذف شروط اجحاف­آمیز……………………………………………… 162 ب- تغییر شیوه­ی جبران ضرر و زیان ……………………………………………………………. 164 1-تغییر شیوه­ی پرداخت از مثل به قیمت ……………………………………………….. 165 2-تغییر در قالب اعطای تسهیلات به مدیون …………………………………………….. 166 فصل سوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور حکمی مبحث اول – نقش دادرس و اصحاب دعوا در ارائه­ی امور حکمی ……………………………….. 171 گفتار اول – نقش دادرس در ارائه­ی امور حکمی ……………………………………………………. 172 بند اول– حق و تکلیف دادرس در استناد به امور حکمی ………………………………….. 172 الف- نقش دادرس در استناد به احکام   ………………………………………………………. 172 ب- نقش دادرس در تفسیر امور حکمی ……………………………………………………….. 177 ج- نقش دادرس در توصیف امور موضوعی …………………………………………………… 180 بند دوم – تأثیر اشتباه دادرس در ارائه­ی امور حکمی ……………………………………….. 181 بند سوم – جایگاه مشورت در ارائه­ی امور حکمی( نظریه­ی دوست دادگاه)………. 183 بند چهارم – نقش شهود گرایی قضایی در ارائه امور حکمی   …………………………… 184 گفتار دوم- نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی امور حکمی …………………………………………….. 188 مبحث دوم – نقش دادرس  و اصحاب دعوا در تغییر امور حکمی ……………………………….. 194 گفتار اول – نقش دادرس در تغییر امور حکمی …………………………………………………….. 194 بند نخست- تغییر قواعد حقوقی حاکم بر دعوا …………………………………………………… 195 الف- تغییر قواعد ارائه شده از سوی اصحاب دعوا ……………………………………….. 195 ب- صدور حکم بر مبنای انصاف ……………………………………………………………………. 196 بند دوم- تغییر در توصیف امور موضوعی ……………………………………………………………. 198 الف- تغییر در توصیف خواسته­ی دعوا…………………………………………………………… 198 1-موضع دکترین در تغییر توصیف خواسته………………………………………………. 198 2-موضع رویه­ی قضایی در تغییر توصیف خواسته …………………………………… 201 3-شرایط تغییر در توصیف خواسته …………………………………………………………… 202 ب- تغییر توصیف رابطه­ی حقوقی ………………………………………………………………… 206 گفتار دوم- نقش اصحاب دعوا در تغییر امور حکمی ……………………………………………… 210 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………. 216 فهرست منابع منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………. 221 منابع عربی …………………………………………………………………………………………………………………………. 228